idare hukuku kolluk

Görgü Tanığı Mesaj Sayısı : 12 Kayıt tarihi : 11/09/08

KOLLUK

GENEL OLARAK, TANIMI, AMACI VE TÜRLERİ

Kolluk kavramı , toplumda düzeni sağlamak ve korumak için idarenin sahip olduğu yetkidir. Hem idari etkinliği hem de bu etkinliği yürüten personeli ifade eder.

Kamu makamları tarafından kamu düzenini sağlamak amacıyla kişi hak ve hürriyetlerine getirilen sınırlamalar idari kolluktur.

Kolluk kamu düzenini tehdit eden kargaşayı önceden öngörüp önlemekte, aksi durumun olduğu hallerde de buna son vermekle yükümlüdür.Amacı kamu düzeninin sürekliliğini sağlamaktır.

Organik anlamda ve maddi anlamda olmak üzere ikiye ayrılır:

Organik anlamda; kolluk hizmetlerini yürütmekle yükümlü personelin tamamını kapsayar, Maddi anlamda ; kamu düzenini koruyan , bozulduğu durumlarda da eski durumun sağlanmasına ilişkin etkinlik anlamına gelmektedir.

Kamu düzeninin korunması çeşitli şekillerde ortaya çıkmaktadır. İlk olarak düzenleme yetkisi ikinci olarak da bireysel işlem yapılması idari kolluğun kamu düzeninin korunmasına yönelik yetkilerindendir. Buna bağlı olarak idari kolluk ruhsatın iptali, yürüyüşün yasaklanması gibi bireysel işlem tesis edebilirler.

İdarenin özendirmek, teşvik ve planlama ile genel anlamdaki düzenleme yetkileri dışındaki faaliyetleri idari kolluk ve kamu hizmetleri olmak üzere ayrılır, Kolluk faaliyetleri özü itibariyle bir kamu hizmeti olmakla birlikte , kamu hizmetlerinden amacı ve kullandığı araçlar anlamında farklılık gösterir. Kamu hizmetlerinin amacı kamu yararını gerçekleştirmek için giderilmesinde zorunluluk olan toplumsal ihtiyaçların sağlanması iken idari kolluk kamu düzenini korumak ve kollamayı amaçlamakta ve kamu hizmetinde bir edim idare edilenlere sunulurken idari kollukta faaliyetler düzenleyici ve bireysel nitelikteki emir ve yasaklarla gerçekleşir.

KAMU DÜZENİ

Bir toplumun belirli bir zaman dilimi içerisinde siyasi, sosyal, ekonomik, ahlaki ve hukuki açılardan temel yapısını belirleyen ve temel çıkarlarını koruyan bütünüdür.

Kişinin bir grup veya toplum içinde tehdit ve tehlikeden uzak bir biçimde bulunması ve varlığını devam ettirebilmesidir.

İdari kolluk anlamında kamu düzeni ilk olarak, kamu düzenini oluşturan unsurlar kolluk otoritelerinin müdahale alanını sınırlandırır. İkinci olarak ,kamu düzenine yönelik kargaşa ve tehlikeler idari kolluk işlemlerinin gerekçesidir. Tehlikenin ağırlığı hukuken alınabilecek önlemlerin içeriğinin belirlenmesinde rol oynar.kolluk önlemi zorunluluğun bulunduğu durumlarda hukuka uygun ve aynı şekilde kamu düzenine ilişkin tehdit ve tehlikeyle orantılı olduğunda da ancak kullanılabilen bir yetkidir.

GÜVENLİK

Genel anlamıyla güvenlik umum, veya umuma açık yerlerde kişilerin can ve mallarının saldırılara ve kazalara karşı korunması , kişilerde bu anlamda saldırı, tehdit ve tehlikelerin bulunmadığı inancına sahip olmasıdır.

Güvenlik, kamu düzenini bir parçasıdır ve genel idari kolluğun ve bazı özel idari kollukların amaçlarından biridir.

DİRLİK VE ESENLİK

Toplum içinde kişinin sükunet, sessizlik, huzur ve rahat içinde yaşamasını ifade eder. Toplum halinde yaşayışın alışılagelmiş düzensizliklerini aşan rahatsızlıkların, düzen bozukluklarının önlenmesi ya da giderilmesidir. Rekabet düzenlemeleri, televizyon yayınları çevre sağlığı da bu unsur içinde değerlendirilir.Ör: İş yerlerinin kapatılması…

SAĞLIK

Genel sağlığın korunması ve iyileştirilmesini amaçlayan idari işlem ve etkinliklerin tamamıdır. Salgın hastalıkların önlenmesi, ilaçlama yapılması, bataklıkların kurutulması, karantina uygulaması, yiyeceklerin denetlenmesi örneklerdendir.

Kolluk anlamında sağlık genel sağlık anlamında kullanılır, toplumun tamamını tehdit eden bulaşıcı ve yaygın hastalıklardan korunması ve toplumun tamamını tehdit eden bulaşıcı ve yaygın hastalıklarla mücadele anlamını taşır.Genel sağlığa ilişkin kanun Umumi Hıfzıssıhha Kanunu’dur.

GENEL AHLAKIN KORUNMASI

Demokratik toplumlarda devlet bireyin düşünce, kanaat ve dini inancına karışmaktan mümkün olduğunca kaçınır ve bireylerin bu hak ve özgürlüğünü koruyup, güvence altına almayı amaçlar ve bir ölçüde hürriyetlerin çerçevesini ve bu çerçeve içindeki sınırlarını belirler. Devlet toplumda yaşayanların ortak değerlerinin korunmasını üstlenmiştir. Belli yer ve zamanda toplumu oluşturanların çoğunluğunun paylaştığı ve herkesin bu tür kurallara uyması gerektiği kanaatinde olduğu kuralların çiğnenmesine müsaade edilmemesi zorunluluğu doğabilir.

Genel ahlakın korunması bunun yanında diğer kişilerin hak ve hürriyetlerinin korunmasını da amaçlar. Ancak genel ahlak kavramında hareketle idari kolluk yetkilerinin kullanılmasında oldukça hassas davranılması ve bu tür önlemlerin birer siyasal baskı aracı olarak kullanılmasına imkan tanımamalıdır.

Kişilerin dış dünyaya yansıyan ahlaki tutum ve davranışlarının toplumun dış maddi düzenini bozması, tehdit etmesi veya tehlikeye düşürmesi ihtimalinin olduğu durumlarda kanunla idari kolluğun yetkilendirilmesi mümkündür.

Genel ahlak ve edep kurallarına aykırı davranışların bir bölümü suç olarak ceza yasalarına girmiştir. Buna karşılık büyük bir kesimi de yaptırımı kamu vicdanına bırakılmıştır.Ancak bunu yaparken kişinin temel hak ve hürriyetlerinin olanına gereksiz müdahalelerde bulunmaması hangi tür eylemleri yasakladığını açıkça belirtmesi gerekir. Bu sınırlandırmalar demokratik toplum düzenine aykırı olamaz.

Görgü Tanığı Mesaj Sayısı : 12 Kayıt tarihi : 11/09/08

İDARİ KOLLUK- ADLİ KOLLUK AYIRIMI

Kamu düzenini korumakla yükümlü otorite ve personel ili tür etkinliği yerine getirir.

İdari kolluk, İdare Hukuku hükümlerine tabi, adli kolluk ise adli otoritelerin emir ve kontrolünde etkinliklerini yerine getirir.

İdari kolluk, idare Hukuku kural ve ilkeleri çerçevesinde etkinliklerini yerine getirir, adli kolluk Ceza Muhakemesi Kanunu hükümleri uyarınca etkinliklerini gerçekleştirir ve bu durumun doğal sonucu olarak da çıkan uyuşmazlıkların adli yargıda çözümlenmesi gerekir.

Emniyet Teşkilatı Kanunu’na göre kolluk teşkilatı genel ve özel olmak üzere ayrılır:

Genel kolluk, silahlı bir kuvvet olan polis ve jandarmadır. Özel kolluk, ise genel kolluk dışında kalan ve özel kanunlarına göre oluşturulan belirli görevleri yürüten kolluktur.

İdari polis toplumsal ve kamusal düzeni gerçekleştirmekle görevlidir. Adli polis, toplu olarak veya bölgelere ihtiyaç oranında dağıtılmış bir halde bulundurulur.

İdari kolluk adli kolluğa icabında veya savcının talebi üzerine yardımla mükelleftir. İdari polis adli kolluk vazifesini tahrik eden herhangi bir hal karşısında kaldığı takdirde bir taraftan adli kolluk vazifesini ifa etmekle beraber, diğer taraftan adli kolluğu haberdar eder.

Jandarmanın kolluk görevleri idari kolluk anlamında, emniyet ve asayiş ile kamu düzenini sağlamak , korumak ve kollamak, kaçakçılığı men, takip etmek, suç işlenmesini önlemek için gerekli tedbirleri almak ve uygulamak, ceza infaz kurumları ve tutukevlerinin dış korumalarını yapmak, adli kolluk, görevleri ise işlenmiş suçlarla ilgili olarak kanunlarda belirtilen işlemleri yapmak ve bunlara ilişkin adli hizmetleri yerine getirmektir.

Jandarmanın genel olarak görev ve sorumluluk alanı polisin görev alanının dışındadır. Bu alanlar il ve ilçe belediye hudutları haricinde kalan ve polis teşkilatı bulunmayan yerlerdir. Gerekli görüldüğünde mahalli mülki amir tarafından geçici olarak görevlendirilebilirler.

Mülki görevler yönünden mülki amire , diğer görevler yönünden kendi amirlerine karşı sorumludur.

Soruşturma işlemleri Cumhuriyet savcısının emir ve talimatları doğrultusunda öncelikle adli kolluğa yaptırır, Adli kolluk görevlileri Cumhuriyet savcısının adli görevlere ilişkin emirlerini yerine getirir. Adli kolluk adli görevlerinin haricinde üstlerinin emrindedir.

İdari kolluk adli kolluk ayırımını kolaylaştırmak için kolluğun niteliği, konuları ve etkinliğin amacına göre belirlenir. Eğer kanunların suç saydığı fiillerin işlenmesi durumunda konuya ilişkin delillerin toplanması ve faillerin belirlenmesine ilişkin bir amaç güdülerek etkinlik gerçekleştiriliyorsa adli kolluk, amacı adli otoritelerin her türlü müdahalesi dışında kamu düzeninin korunması veya sağlanması söz konusuysa idari kolluktur.

İdari kolluk ve adli kolluğun birbirinden ayırt edilmesinin zor olmasının nedenleri aynı personelin hem idari hem de adli kolluk yetkisini kullanması ve kolluk yetkilerinin kullanılması durumlarında kullanılan yetkinin hızlı bir şekilde diğer kolluğun yetkisine dönüşebilmesidir. Örneğin kimlik kontrolü yapılması sırasında polisin bir kişiyi suç işlemiş olmasından şüphelenerek karakola götürmesinde etkinliğin adli kolluk etkinliğine dönüşmesi mümkündür.

Adli kollukta failleri aranan daha önceden işlenmiş bir suç söz konusu iken, idari kolluk etkinlikleri bu anlamda önleyici, bastırıcı bir özellik taşır. İdari kolluk yetkilerinin kullanılması sırasında düzenleyici işlem yapılabilir. Ancak adli kolluk düzenleyici işlem yapamaz, sadece bireysel işlem tesis edebilir, maddi fiillerde bulunabilir. Adli kolluk makamları devlet tüzel kişisi adına işlem tesis ederler. İdari kollukta ise devlet tüzel kişiliğinin yanında diğer kamu tüzel kişilerince de gerçekleştirilebilir. Adli kolluğun meydana getirdiği zararları idare karşılar, idari kollukta ise bu idare merkezi idarenin yanında diğer kamu tüzel kişileri de olabilir.Adli kolluk adli makamların idari kolluk idari makamların emri altında faaliyette bulunur adli kolluk yetkisinin kullanılmasından doğan uyuşmalıklar adli yargıda çözümlenir.

Sosyal ve genel düzenle ilgili kanun, nizam ve emirlerin yapılmasını sağlayan suçu oluşundan evvel önleyici tedbirler alan polise idari polis denir.

İdari kolluk önleyici koruyucu ve yardım edici görevleri yapmak için suç oluşturan unsurları göz önüne alarak gerekli önlem ve tedbirleri alır.

Halkı rahatsız edici hareketlerin olmamasını sağlar. İdari kolluğun en belirleyici özelliği önleyici nitelikte olmasıdır. İdare kanunların suç saydığı fiillerin oluşmaması için önceden bazı önlemler alır ve uygular, emir ve yasaklar koyar. Eylem ve işlemleri her zaman tek taraflıdır. Kamu gücünün ayrıcalıklarından yararlanır. Devredilemez nitelikte bir yetkidir. Kullanılması zorunlu bir yetkidir.

GENEL İDARİ KOLLUK-ÖZEL İDARİ KOLLUK AYIRIMI

Genel idari kolluk, herkesi ve kamu düzenine ilişkin bütün etkinlikleri ilgilendirir. Genel idari kolluğun yetkisi ülke çapında düzenleyici işlemler yapmayı da içerir. Cumhurbaşkanı ve Başbakanın yanında da bakanlar da görev alanlarıyla sınırlı önlem alma ve düzenlemede bulunma yetkilerine de sahiptir. İçişleri Bakanı diğer bakanlardan farklı olarak devletin kolluk hizmetlerinin yürütülmesinde istihdam edilen personelin büyük bir kısmının en üst derecedeki hiyerarşik amiridir.Vali de devletin temsilcisi olması sıfatıyla kamu esenliği anlamında yetkiyle donatılmıştır.

Özel idari kolluk, ilk olarak gümrük, turizm , avcılık gibi adlandırılır. Özel idari kolluğun diğer kategorisi kolluğun etkinlik alanının ilgilendirdiği kişilerden hareketle yapılmaktadır. Ör. Yabancılar polisidir. Diğeri takip ettikleri amaca göre tanımlanabilir. Bunlar ilk olarak kamu düzeninin belirli bir bölümünü muhafaza etmekle yükümlüdür.Ör. imar kolluğu…

Bazen genel güvenliği, bazen genel sağlığı korumakla görevlidir. İkinci olarak idarenin alanı dışında kalan ve özel isim alan idari kolluğun müdahalelerin yapıldığı alanı ifade eder.

Ayırımın Sonuçları ve kolluk Yetkilerinin Çatışması ve Yarışması

Genel idari kolluk ve özel idari kolluk arsında yapılan ayırımın hukuki sonuçları,;

-Kolluk yetkilerinin kullanılmasının yargısal denetiminde kapsamı ve doğası birbirinden farklıdır. Özel idari kolluğun etkinliklerinin kapsamı daha az bir yargısal denetime tabidir. Çünkü bu tür kolluk içim özel bir hukuki statü oluşturulmuş ve kanun koyucu bu statüye dahil kolluğa , genel kolluk için müsaade edilmeyen yetkiler tanımış , yetkilerini güçlendirmiştir.

-Uygulanacak prosedür açısından farklılık vardır. Özel idari kolluğun oluşturulmasında genel idari kolluk alanındakinden farklı ve bunlara öngörülmeyen karar alabilme yetkileri ve teknikleri kullanılır.

-Genel idari kolluğun önlemlerinin ihlal edilmesi durumunda genel kapsamlı ve herkse uygulanmakta olan Ceza kanunu hükümleri uygulanır. Özel idari kollukta ise özel kanuni düzenlemelerde öngörülen özel yaptırımlar uygulanır.

Farklı idari kolluk otoriteleri genellikle uyum içinde hareket ederler, ancak aynı alandaki etkilikleri anlamında bazen bir çatışma içerisinde olmaları da mümkündür. Bu tür kolluk otoriteleri arasında astlık- üstlük ilişkisi varsa ast idari kolluk makamları üst idari kolluk makamlarına müdahalede bulunamaz. Alt makamdakinin işlemleri üst makamdakine uygun olmalıdır.

Eğer kolluk yetkilerini kullanacak birden fazla makam varsa hangisine uyulması konusunda bir sorun ortaya çıkar ve buna kolluk yetkilerinin yarışması adı verilir. Sorunun çözümünde kanun koyucunun birden fazla kolluk makamı oluşturmadaki amacına bakılır.Eğer özel idari kolluk oluşturmada teknik bir zorunluluk varsa, genel idari kolluk makamları yetkisiz kabul edilir.Buna rağmen genel idari kolluk işlem yaparsa , bu işlem yetki unsuru açısından sakat olur.

Genel idari kolluk ile özel idari kolluğun faaliyetlerinin çatıştığı durumlarda kanun koyucunun özel bir idari kolluk oluşturmasındaki amacı genel idari kolluğa yasaklama getirme olabilir.Böyle durumda genel idari kolluğun bir faaliyete bulunması söz konusu olamaz.Eğer amaç böyle bir sınırlandırma getirmek değilse, özel idari kolluk ancak genel idari kolluğun almış bulunduğu önlemleri yerel şartların gerektirdiği ve doğruladığı durumlarda müdahalede bulunabilir.

Kural olarak özel idari kolluklar arasında bir yetki çatışması yaşanmaz. Çünkü her bir özel idari kolluğun görev alanı belirlenmiştir. Bunun yanında aynı özel idari kolluk yetkilerinin kullanılacağı alan birden fazla özel idari kolluğun faaliyet alanı kapsamına girebilir. Böyle durumlarda kanuni metinlerde aksi öngörülmedikçe altta yer alan özel idari kolluk makamı yerel şartların durumu doğruladığı veya zorunlu kıldığı durumlarda üst özel idari otoritenin almış bulunduğu önlemleri ağırlaştırabilir.

Görgü Tanığı Mesaj Sayısı : 12 Kayıt tarihi : 11/09/08

ÖZEL GÜVENLİK HİZMETLERİ

Özel güvenlik izni bu hizmeti yerine getirecek kişi ve kuruluşların ruhsatlandırılması ve denetlenmesiyle olur. İlgili kanuna göre valinin görevlendireceği bir vali yardımcısının başkanlığında il emniyet müdürlüğü, il jandarma komutanlığı, ticaret odası başkanlığı ve sanayi odası başkanlığı temsilcilerinden oluşan komisyonun kararıyla olur.

Kişilerin silahlı personel tarafından korunması, özel güvenlik birimi kurulması veya bu hizmetlerin şirketlere gördürülmesi özel güvenlik komisyonunun kararı üzerine valinin iznine bağlıdır. Toplantı konser gibi etkinliklerde komisyon kararı olmaksızın valilik tarafından özel güvenlik izni verilebilir.

Komisyon koruma ve güvenlik hizmetini yerine getirecek personelin bulundurulabilecek silah vb. nin azami miktarını ve niteliğini gerekli hallerde belirlemeye yetkilidir.

Özel güvenlik şirketlerinin özel güvenlik alanında faaliyette bulunması İçişleri Bakanlığı’nın izinine tabidir.Bu izin için faaliyet alanının koruma ve güvenlik olması zorunludur.

Özel güvenlik görevlileri yetkilerini sadece görevli oldukları süre içinde görev alanlarında kullanabilirler. Bu görevliler öncelikle özel eğitim kurumlarında özel güvenlik eğitimi alırlar. Silahlarını görev alanı dışına çıkaramazlar. Ne miktar ve özellikte silah bulundurulabileceği komisyonca belirlenir. Bu güvenlik personeli başka bir işte çalıştırılamazlar. Greve katılamazlar.

Yetkilerinin başlıcaları, koruma , arama kapıdan geçirme kimlik sorma, görev alanında haklarında yakalama emri bulunanları yakalama tutuklama, gibi görevlerdir.